KERVAN
Amaç: Bu derste öğrenciler mukallaf kişi (hesap verebilir kişi) kavramını öğreneceklerdir. Mukallaf olmanın üç şartını öğrenecekler. Buna ek olarak, öğrenciler ayrıca çocukların bir mukallaf olmanın gerekliliklerinden biri olan ergenlik çağına ulaştığı dönem olan baligh hakkında da bilgi edineceklerdir. Son olarak, bir mukallafın iki yükümlülüğünü öğrenecekler: farz ve vacib.
Bölüm 1: Mukallaf
Taklif, birisine fedakarlık gerektiren bir şey yapmasını emretmek anlamına gelir.
Bir terim olarak teklif şu anlama gelir: İslam dini, insanlara Allah'ın emirlerine itaat etmelerini ve yasaklarından kaçınmalarını emreder.
Allah'ın emrine uygun hareket etmek ve ibadet etmekle yükümlü olan kişiye mukallaf (dini olarak sorumlu veya hesap verebilir) denir.
İçinde yaşadığımız dünyaya teklif yeri denir, çünkü insanların Allah'ın emir ve yasaklarından ve ibadetten sorumlu tutulduğu yerdir.
İslam'da hesap verebilir kişi (mukallaf), ergenlik çağına ulaşmış, aklı başında ve İslam'ın mesajını almış olan kişidir: "Allah'tan başka kimse Allah değildir ve Muhammed Allah'ın Elçisidir."
Ergenlik, kişi on beş yaşına geldiğinde veya başka bir şekilde gerçekleşir. Aklı başında insan, aklını kaybetmemiş olandır.
Bundan, küçük bir çocuğun ergenliğe ulaşana kadar sorumlu olmadığı anlaşılmaktadır. Aynı şekilde, deli bir insan sorumlu değildir. Ergenlik çağına gelmiş ama İslam'ın mesajını almamış biri de hesap verebilir değildir.
Bölüm 2: Baligh
Dini terminolojide, ergenlik çağına ulaşmış bir erkeğe "baligh" ve bir kıza "baligha" denir.
İslam fıkıh alimlerinin çoğunluğuna göre ergenlik çağının başlangıcı erkekler için 12, kızlar için 9 yaştır. Bu sürenin sonu her iki cinsiyet için de 15 yaştır.
Kişi mülkiyet çağına ulaştığında, dinin emir ve yasaklarını anlayacak zihinsel seviyeye ulaşır.
İnsan iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı ancak baligh olduktan sonra ayırt edebilir; bu yüzden Rabbimiz, belagat olduğumuz günden itibaren namaz ve oruç gibi ibadet etmemizin hesabını bizi çağırır. Böylece dini sorumluluklarımız ergenlik çağından sonra başlar.
Erkeklerde ıslak rüyalar, kızlarda adet şeklinde tecelli eden bu insani ve cinsel duygunun başladığı ilk günden itibaren Allah'ın her emri herkesin amel defterine "yerine getirilmiş" veya "yerine getirilmemiş" olarak kaydedilmiştir.
Bölüm 3:
Her Müslümanın yapması gereken bazı dini görevler vardır; fıkıh kitaplarında bunlara "Af'al-Mukallafin" (emir ve yasaklar) denir. Sekiz kategoriye ayrılırlar. Bu karar kategorileri mukallaf olarak kabul edilen herkes için geçerlidir. (Bölüm 1: Farz ve Vacip / Bölüm 2 Sünnet - Müfsi)
Farz
Farz (yükümlülük), kesin ve açık delillerle yerine getirilmesi emredilen dini bir görevdir.
Abdest almak, günlük namaz kılmak, oruç tutmak, zekât (sadaka) ödemek gibi...
Farz iki kategoriye ayrılır:
Fard al-Ayn: Her bir Müslüman için farz olan farz.
Bir Müslüman bunu gerçekleştirdiğinde, diğer Müslümanlar onlardan muaf olmazlar; her Müslüman bunu ayrı ayrı yerine getirmelidir. Günlük namaz kılmak ve oruç tutmak gibi...
Fard al-Kifaya: Her bir Müslüman için farz olmayan bir farz; bazı Müslümanlar bunu yerine getirdiğinde, diğerleri ondan muaf olur. Eğer kimse bunu yerine getirmezse, o zaman bütün toplum bundan sorumlu olur ve herkes günah işlemiş sayılır; bir Müslüman öldüğünde cenaze namazını kılmak gibi.
Wajib:
Wajib, sağlam kanıtlarla kesinleşen, ancak fard kadar güçlü bir şekilde emredilmeyen dini bir görevdir; bir hayvanı kurban etmek, bayram namazı kılmak gibi.
Vecib'in hükmü farz gibidir. Yani, eğer işlenirse, ödül vardır ve eğer bırakılırsa, ceza vardır. Ancak inanç bakımından vâcib, fard gibi değildir. Kim vacipi inkâr ederse dini terk etmez. Fakat dinde bir düzeni inkâr ettiği için bir bid'ah işler ve büyük bir günah işler.
Bölüm 4: İzle
Özet/Sonuç: Bu derste öğrenciler mukallaf ve baligh hakkında bilgi edindiler. Öğrenciler, bir insanın mükellaf olabilmesi için ergenlik çağına ulaşmış olması, aklı başında olması ve Allah'ın çağrısını duymuş olması gerektiğini öğrendiler. Buna ek olarak, öğrenciler ayrıca fard ve wajib'in yükümlülüklerini de öğrendiler.